کاتتریزاسیون با انواع سوند نلاتون، فولی، کاندوم شیت و غیره
کاتتریزاسیون مثانه یک روند رایج در تمامی بیمارستان‌ها است که می‌تواند با استفاده از تکنیک‌های خارجی، مجرای ادرار یا فوق‌عانه انجام گیرد. این procedure ممکن است عوارضی به همراه داشته باشد، از جمله عفونت ادراری که شایع‌ترین عفونت اکتسابی در فضای بیمارستان است. این فعالیت به تفصیل دانش مورد نیاز برای کاتتریزاسیون مجرای ادرار، که رایج‌ترین روش در سطح جهانی محسوب می‌شود، در اختیار می‌گذارد و همچنین بر نقش تیم بهداشت بین‌حرفه‌ای در بهبود مراقبت از بیمارانی که نیاز به این روش دارند، تاکید می‌کند.
کاتترهای ادراری به دلیل مدت زمان استفاده به دو نوع متناوب (کوتاه‌مدت) و ساکن (طولانی‌مدت) تقسیم می‌شوند. کاتترهای خارجی بر روی اندام تناسلی مردان یا ناحیه شرمگاهی زنان قرار می‌گیرند و برای جمع‌آوری ادرار به کار می‌روند. کاتترهای مجرای ادرار به داخل مجرا وارد می‌شوند و کاتترهای سوپراپوبیک از طریق روش جراحی به مثانه وارد می‌شوند. کاتتریزاسیون مجرای ادرار معمولا در عمل‌های بالینی انجام می‌شود و در این مقاله به این موضوع پرداخته شده است.
آناتومی و فیزیولوژی مجاری ادراری:
سیستم ادراری شامل کلیه‌ها، حالب‌ها، مثانه و مجرای ادراری است و در تولید، ذخیره و دفع ادرار نقش دارد. کلیه‌ها در یک فرد بالغ تقریباً 1500 میلی‌لیتر ادرار در روز تولید می‌کنند. با عبور ادرار از حالب‌ها، آن در مثانه ذخیره می‌شود که ظرفیت آن می‌تواند بین 350 تا 500 میلی‌لیتر باشد. تخلیه ادرار از مثانه به کمک سه دسته از عضلات انجام می‌شود: اسفنکتر داخلی که یک عضله صاف غیر ارادی است، اسفنکتر خارجی مخطط ارادی و عضلات کف لگن که کنترل بیشتری را فراهم می‌آورند.
نشانه‌های کاتتریزاسیون مثانه شامل موارد درمانی و احتباس ادرار است که می‌تواند حاد یا مزمن باشد. احتباس ادرار ممکن است ناشی از انسداد داخلی یا خارجی، عفونت، التهاب یا عوامل نورولوژیک باشد. قبل از عمل، کاتتریزاسیون پس از عمل برای جراحی‌های شکمی و لگنی انجام می‌شود. در این موارد، کاتترهای غلافی توصیه می‌شوند و همچنین برای مدیریت احتباس ادرار و کنترل بهتر درد مفید هستند. شرایط برای حذف کاتتر باید روزانه مورد ارزیابی قرار گیرد.
آماده‌سازی بیماربرای کاتتریزاسیون:
آماده‌سازی برای کاتتریزاسیون شامل تعدادی مرحله است، بررسی نشانه‌ها و موارد منع مصرف، فراهم کردن نور مناسب، حفظ حریم خصوصی بیمار و انتخاب موقعیت صحیح برای کاتتریزاسیون. در مردان، بی‌حسی موضعی و روان‌کننده مورد نیاز است و کاتتر با احتیاط وارد مجرای ادرار می‌شود. در زنان، افشای مجرای ادراری و ورود کاتتر در حین جلوگیری از آسیب به بافت‌های اطراف اهمیت دارد. عوارض کاتتریزاسیون مجرای ادرار شامل عفونت ادراری (UTI)، درد، پارافیموز، آسیب به مجرای ادرار و نشت ادرار می‌باشد. این عوارض به دقت نیاز به ارزیابی دارند و پزشکان و بیماران به اندازه کافی باید از نشانه‌ها و عوارض آگاه باشند.
اهمیت بالینی:
کاتتریزاسیون مثانه به طور گسترده در بیمارستان‌ها انجام می‌شود و لازم است که پزشکان و پرستاران اهمیت آن را درک کنند. CAUTI شایع‌ترین عفونت مربوط به مراقبت‌های بهداشتی است و نیاز به ارزیابی روزانه و حذف سریع کاتتر برای کاهش عفونت‌های احتمالی وجود دارد. در نهایت، کاتتریزاسیون می‌تواند به علت‌های اورژانسی و پیچیده نیاز داشته باشد، لذا مشورت با اورولوژی در این شرایط بسیار مهم دارد.
ادرار کردن یک فرآیند ضروری است که ما روزانه چندین بار به آن نیاز داریم، زیرا به حذف مواد اضافی و مایعات از بدن کمک می‌کند. اگر به تنهایی قادر به ادرار کردن نیستید، ممکن است به استفاده از کاتتر نیاز پیدا کنید. همچنین در برخی جراحی‌ها، برای تسهیل تخلیه ادرار، از کاتترها استفاده می‌شود. نوع کاتتر و مدت زمان لازم برای استفاده از آن به وضعیت سلامت شما بستگی دارد.کاتتر فولی وسیله‌ای بهداشتی است که برای تخلیه ادرار از مثانه به کار می‌رود. پزشکان و کادر درمانی این کاتتر را در شرایطی که ادرار کردن برای فرد دشوار یا غیرممکن است، استفاده می‌کنند. همچنین ممکن است در دوران بهبودی پس از جراحی به کاتتر فولی نیاز داشته باشید. متخصصان می‌توانند طریقه نصب و تمیز کردن کاتتر فولی را به شما آموزش دهند.
کاتتر فولی چیست؟
این ابزار شامل یک لوله نازک و انعطاف‌پذیر از جنس لاستیک یا پلاستیک است که از مجرای ادرار به داخل مثانه می‌رود. این لوله دارای دو مسیر مجزا است: یکی برای تخلیه ادرار و دیگری برای پر کردن بالون در نوک کاتتر. این بالون کاتتر را داخل مثانه نگه می‌دارد. در حالی که بیدار هستید، کاتتر به کیسه جمع‌آوری متصل است که روی پای شما قرار دارد. همچنین ممکن است در حالی که خواب هستید، یک کیسه بزرگ‌تر استفاده کنید که در کنار تخت یا از قلابی آویزان است. کاتترهای فولی ایمن هستند و در اندازه‌های مختلف برای استفاده توسط افراد از سنین و اندازه‌های مختلف قابل دسترسی‌اند.
انواع کاتترهای ادراری:
متناسب با شرایط سلامت و مدت زمان نیاز به کاتتر، پزشک ممکن است انواع مختلفی از کاتترها را پیشنهاد دهد:
– کاتتر خارجی: مخصوص افرادی که آناتومی زنانه دارند و باید به کیسه جمع‌آوری ادرار متصل شود.
– کاتتر کاندوم: کاندومی شبیه به کاندوم که دور آلت تناسلی قرار می‌گیرد و ادرار دریافتی به کیسه می‌رود.
– کاتتر فولی: به عنوان کاتتر ساکن شناخته می‌شود زیرا درون مثانه قرار می‌گیرد و یک بادکنک آن را در مکان نگه می‌دارد.
– کاتتر متناوب: برای استفاده چند بار در روز طراحی شده است.
-کاتتر سوپراپوبیک: از طریق یک بریدگی در شکم وارد مثانه می‌شود.-
جزئیات روند کار:
پزشکان به طور مرتب از کاتتر فولی بهره می‌برند، چرا که این کاتترها رایج‌ترین نوع کاتتر ادراری هستند. در حین قرار دادن کاتتر فولی، کادر درمان ابتدا ناحیه تناسلی را با ضدعفونی‌کننده پاکسازی می‌کند تا از عفونت جلوگیری شود. سپس از ژل بی‌حس‌کننده لوبریکانت استفاده می‌کنند تا ناراحتی کمتری ایجاد شود. پس از بی‌حسی، کاتتر فولی وارد می‌شود و ادرار به کیسه جمع‌آوری هدایت می‌شود. کاتتر با پر کردن بالون در نوک آن با آب استریل در موقعیت خود ثابت می‌شود. در نهایت، لوله کاتتر فولی و کیسه جمع‌آوری یا کیسه ادرار با تسمه‌های قابل تنظیم به پای شما محکم می‌شوند تا از راحتی و عدم کشیدگی اطمینان حاصل شود.
اگر نیاز به استفاده طولانی مدت از کاتتر فولی داشته باشید، پزشک به شما آموزش می‌دهد که چگونه خودتان این کار را انجام دهید. شستشوی دستان با آب و صابون قبل و بعد از دست زدن به کاتتر بسیار مهم است تا از انتشار میکروب‌ها جلوگیری شود. علاوه بر این، باید لوله کاتتر را حداقل دو بار در روز با آب صابون تمیز کنید و خشک نمایید. کیسه جمع‌آوری باید هر دو تا سه ساعت یک بار خالی شود. اگر کیسه بزرگ‌تری دارید، آن را هر هشت ساعت یک بار تخلیه کنید.
عوارض جانبی کاتترهای ادراری:
استفاده از کاتترهایی به غیر از نوع خارجی و کاندوم ممکن است عوارض خاصی به همراه داشته باشد. رایج‌ترین آنها عفونت است که در اثر ورود میکروب‌ها به بدن ایجاد می‌شود و می‌تواند به عفونت مثانه یا کلیه‌ها منجر شود. در صورت احساس درد در شکم یا کشاله ران، تب یا سردرد ناگهانی، باید با پزشک تماس بگیرید. نشت ممکن است نشانه‌ای از مسدود شدن کاتتر باشد و اسپاسم مثانه نیز می‌تواند رخ دهد. عوارض کمتری نظیر درد و سنگ مثانه نیز ممکن است به وجود آید.
طرز تخلیه کیسه ادرار:
– دستان خود را بشویید.
– درپوش یا گیره را باز کنید.
– کیسه را در توالت تخلیه کنید. اگر ظرفی دارید برای اندازه‌گیری ادرار، آن را در ظرف خالی کنید و مقدار آن را ثبت کنید.
– پورت تخلیه را با آب و صابون تمیز کنید و سپس خشک کنید.
– درپوش را دوباره بگذارید و دست‌هایتان را بشویید.
مدت زمان استفاده از سوند فولی:
مدت زمان استفاده بستگی به نیاز شما دارد. ممکن است فقط در حین بهبودی از آن استفاده کنید و پس از آن دیگر نیازی نباشد. اما اگر نتوانید به صورت طبیعی ادرار کنید، ممکن است هفته‌ها یا ماه‌ها به کاتتر فولی نیاز داشته باشید. در بعضی موارد، استفاده دائمی از آن ممکن است ضروری باشد و پزشک نحوه مراقبت از آن را به شما یاد خواهد داد تا به فعالیت‌های روزمره‌تان ادامه دهید. مدت نگهداری کاتتر فولی کاتتر باید حداقل هر سه ماه یکبار تعویض شود.
زندگی با کاتتر ادراری:
کاتتریزاسیون مجرای ادراری، استفاده از کاتتر در ابتدا ممکن است ناامید کننده باشد اما با گذر زمان، اکثر افراد می‌توانند زندگی عادی خود را ادامه دهند. کاتترهای یکبار مصرف معمولاً استریل بوده و نیاز به مراقبت‌های کمتری دارند. در عین حال، کاتترهای قابل استفاده مجدد نیاز به شستشوی روزانه دارند و باید از وجود پیچیدگی یا باد کردگی در لوله جلوگیری کرد. باید در طول روز مایعات کافی بنوشید و از یبوست با تغذیه مناسب پیشگیری کنید. با کاتتر ساکن، باید مراقب ابتلا به عفونت باشید و از شستشوی مرتب آن اطمینان حاصل کنید. زندگی با کاتترهای ساکن به شما این امکان را می‌دهد که به راحتی در محیط اجتماعی شرکت کنید؛ با پوشیدن کاتتر و کیسه پا، می‌توانید به کار، ورزش و سایر فعالیت‌ها ادامه دهید. تنها کافی است مراقب عفونت بوده و رعایت بهداشت را در نظر داشته باشید.
