خرید آنژیوکت (Intravenous Cannula) یا (IV Cannula) یکی از تجهیزات حیاتی و پرکاربرد در حوزه پزشکی است که با اسامی دیگری مانند کاتتر وریدی محیطی، آی‌وی کانولا یا برانول نیز شناخته می‌شود. هدف اصلی طراحی این ابزار فراهم‌سازی دسترسی ایمن، دقیق و طولانی‌مدت به رگ برای تزریق دارو، مایعات، خون و نمونه‌گیری مکرر است. استفاده از آن در شرایط اورژانسی، مراقبت‌های ویژه، همودیالیز، دیالیز و بخش‌های بستری با شدت بالا ضرورت دارد. آنژیوکت‌ها ساختاری فلکس‌پذیر دارند و بسته به نوع کاربرد می‌توانند بین ۳ روز تا یک ماه داخل بدن باقی بمانند، البته این مدت بسته به وضعیت بیمار، شرایط تزریق و پروتکل‌های بهداشتی متغیر است.
ساختار آنژیوکت و اجزای کلیدی آن
- سوزن (Needle / Stylet): : در بالای آنژیوکت قرار دارد و معمولاً از استیل ضدزنگ ساخته شده است. تیغه دارای برش Vشکل با سه وجه (Triple bevel) بوده تا نفوذ آسان، دقیق و با کمترین آسیب به بافت و حداقل درد باشد .
- کاتتر (Catheter):: لوله‌ای نرم، انعطاف‌پذیر و قابل‌نفوذ که درون رگ باقی می‌ماند. معمولاً از جنس پلی‌یورتان یا تفلون تیوب (FEP) هستند تا هم مقاومت مکانیکی و هم قابلیت مشاهده در رادیوگرافی را داشته باشند .
- باله‌های نگه‌دارنده (Wings): برای مهار آسان‌تر سوزن و نیز ثابت‌سازی کانولا پس از وارد کردن، ساخته شده‌اند .
- محفظه جریان خون (Flashback Chamber): مکانیزمی شفاف برای مشاهده هجوم خون به‌محض ورود آنژیوکت به رگ، که مشخصه صحیح قرارگیری است .
- پورت تزریق (Injection Port / Valve) :دریچه‌ای است برای تزریق دارو یا مایع بدون جدا کردن لوله اصلی؛ این قابلیت جریان هم‌زمان را مهیا می‌کند .
- قفل لِوِر (Luer Lock / Luer Connector): اتصال پیچ‌خورده استانداردی که از ریختن خون یا دارو جلوگیری می‌کند .
- درپوش قفل‌دار (Needle Grip & Hub Cover): محافظتی برای سوزن جهت جلوگیری از آسیب و آلودگی قبل و بعد استفاده است.
رنگ‌بندی و سایزبندی (Gauge & Color Coding):
- گِیج ۱۴ (رنگ نارنجی): بزرگ‌ترین سایز آنژیوکت است. قطر خارجی آن حدود ۲ میلی‌متر بوده و برای موارد اورژانسی، احیای سریع یا تزریق حجم زیاد مایعات و خون استفاده می‌شود. این سایز بیشترین سرعت تزریق را دارد.
- گِیج ۱۶ (رنگ خاکستری): قطر آن حدود ۱.۷ میلی‌متر است. مناسب برای تزریق خون، سرم، یا داروهای حجیم در بیماران بالغ یا در بخش‌های مراقبت ویژه.
- گِیج ۱۸ (رنگ سبز): با قطر حدود ۱.۳ میلی‌متر، یکی از پرکاربردترین سایزها در بخش بستری، تزریق سرم، خون و داروهای تزریقی در بزرگسالان است.
- گِیج ۲۰ (رنگ صورتی): قطر خارجی حدود ۱ تا ۱.۱ میلی‌متر دارد. بسیار متداول در تزریقات روزمره بیمارستانی، به‌ویژه برای بیماران بالغ. مناسب تزریق خون، دارو و مایعات.
- گِیج ۲۲ (رنگ آبی): با قطر حدود ۰.۹ میلی‌متر، برای بیماران با رگ‌های ظریف، سالمندان یا اطفال بزرگ‌تر به کار می‌رود.
- گِیج ۲۴ (رنگ زرد): قطر حدود ۰.۷ میلی‌متر دارد و برای کودکان، نوزادان و بیمارانی با رگ‌های بسیار نازک مناسب است.
- گِیج ۲۶ (رنگ بنفش): کوچک‌ترین سایز آنژیوکت است با قطر حدود ۰.۶ میلی‌متر، برای نوزادان نارس یا تزریقات دقیق و حساس استفاده می‌شود.
انتخاب و خرید آنژیوکت بر اساس گِیج و نیاز درمانی، روان بودن دارو، شرایط رگ و راحتی بیمار باشد. به‌عنوان مثال، تزریق خون یا محلول‌های پر حجم نیاز به گِیج‌های بزرگ‌تر (14 یا 16) دارند، درحالی‌که داروهای مایع با تهاجم کمتر، معمولا با گِیج‌های نازک‌تر (22 و 24) تزریق می‌شوند . تحقیقات نشان می‌دهد که گِیج‌های بزرگ‌تر و بی‌قفل بودن آن‌ها باعث افزایش خطر فلبیت می‌شوند .
روش قراردهی (Insertion Technique):
برای جلوگیری از عفونت و عوارض مکانیکی، روش درست قراردهی آنژیوکت حیاتی است:
- شست‌وشوی دست و استفاده از تکنیک aseptic non-touch .
- انتخاب مناسب رگ (معمولا دست؛ از ناحیه تنه دوری شود) .
- وارد کردن سوزن با زاویه حدود ۳۰ درجه؛ مشاهده اولین Flashback خون .
- ثقیل‌سازی کاتتر درون رگ، سپس بیرون کشیدن سوزن و اتصال پورت یا قطعه لودر .
- ثابت کردن آنژیوکت با چسب و قراردادن پانسمان شفاف همراه با تاریخ‌گذاری .
- شست‌وشوی کاتتر با سرم نرمال قبل و بعد مصرف دارو .
عوارض و روش‌های پیشگیری با وجود اهمیت آنژیوکت:
۱. فلبیت (Phlebitis): التهاب دیواره رگ که به‌صورت درد، قرمزی، تورم و برجستگی احساس می‌شود. شیوع آن بین ۱۳٪ تا ۷۰٪ گزارش شده است . عوامل اصلی: گِیج بزرگ، مدت حضور بیش‌از۸۷ ساعت، محل نامناسب، داروهای تحریک‌کننده، ضعف تکنیک نصب، و آلودگی میکروبی . برای پیشگیری باید از گِیج مناسب و مواد نرم مانند پلی‌یورتان استفاده شود .
۲. عفونت و بیوفیلم :آلودگی داخلی کاتتر باکتریایی و ایجاد بیوفیلم که باعث عفونت رگ و حتی سیستمیک می‌شود . تکنیک استریل، آموزش مراقبت شش‌وجهی و تعویض پانسمان منظم، لازمه کنترل این ریسک است .
۳. انسداد، نشتی و جابه‌جایی :مسدود شدن کاتتر با لخته یا رگ‌گیری نشدن، آسیب به محل ورود سوزن و خروج احتمالی آن می‌تواند به قطع جریان دارو یا مایعات منجر شود .
۴. ترومبوز و هماتوم: ترشح خون به خارج رگ یا آسیب به دیواره باعث ایجاد هماتوم می‌شود. استفاده صحیح از گِیج و تکنیک غیرتهاجمی مؤثر است.
مراقبت و طول مدت حضور آنژیوکت
- بررسی روزانه وضعیت محل ورود، رنگ، تورم، درد و نشانه‌های فلبیت .
- استفاده از تکنیک Flush–Pause برای جلوگیری از انسداد و ریزبازگشت خون
- تعویض کاتتر براساس نشانه‌های بالینی (فلبیت، انسداد، آلودگی) و یا هر ۷۲–۹۶ ساعت که محدودیت زمان دارد.
- بهره‌گیری از کانکتورهای بدون برگشت خون (negative/positive displacement) برای کنترل خون برجسته شده.
انتخاب آنژیوکت مناسب:
باید براساس هدف درمانی، نیاز بیمار و وضعیت رگ، انتخاب شود:
- رگ‌های ظریف یا کودکان → گِیج 24–26 (زرد، بنفش)
- تزریق عمومی بیماران بالغ → گِیج ۲۰–22 (صورتی، آبی)
- تزریق سریع یا انتقال خون → گِیج ۱۴–۱۸ (نارنجی، خاکستری، سبز)
- استفاده از کوچک‌ترین گِیجی که مناسب درمان باشد، توصیه CDC و سایر نهادهاست .
نکات فنی و توصیه‌های ایمنی
- انتخاب محل مناسب دور از مفاصل .
- استفاده از فناوری‌های تقویت‌کننده مانند IV bands برای کاهش انسداد و بی‌ثباتی .
- آموزش پرسنل برای به‌کارگیری تکنیک‌های aseptic non-touch، تشخیص نشانه‌ها، و استفاده از کانکتورهای امن .
کلام آخر:
خرید آنژیوکت ابزاری کلیدی در مراقبت‌های وریدی است که نقش حیاتی در سرعت، دقت و ایمنی تزریق مایعات و دارو دارد. رعایت نکات انتخاب سایز مناسب، تکنیک استریل نصب، مراقبت روزانه و تعویض به‌هنگام، نه‌تنها کیفیت درمان را بهبود می‌دهد بلکه خطرات جدی مانند فلبیت، عفونت و انسداد را کاهش می‌دهد. ترکیب اجزای ایمنی استاندارد، آموزش پرسنل و روش‌های مراقبت اثربخش، زمینۀ توسعه استانداردهای جهانی و افزایش اعتماد به مراقبت‌های وریدی خواهد بود. برای مشاهده، مقایسه و خرید انواع آنژیوکت در سایزها و رنگ‌های متنوع از برندهای معتبر، می‌توانید به دسته‌بندی آنژیوکت در فروشگاه مراجعه کنید. این بخش شامل اطلاعات کامل محصولات، قیمت به‌روز، مشخصات فنی و امکان خرید عمده و خرده با ارسال سریع به سراسر کشور است.
